Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, συμμετείχε στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, με θέμα το νομοθετικό πακέτο καθαρής ενέργειας.
Καλωσορίζοντας τη νομοθετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Υπουργός επισήμανε στην τοποθέτησή του έξι σημεία:
1. Ο προσδιορισμός των στόχων του πακέτου για το 2030, όπως αυτοί εγγράφονται στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, είναι δεδομένος και όλα τα κράτη οφείλουν να συνεργαστούν στην κατεύθυνση υλοποίησής του. Οι στόχοι κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο πρέπει να συναινέσουμε πάνω στη μεθοδολογία της δουλειάς μας, η οποία θα πρέπει να διακρίνεται από δύο γνωρίσματα:
α. Κάθε χώρα να διατηρήσει έναν βαθμό ελευθερίας ως προς την προσαρμογή της στο πακέτο που να συνδέεται:
-με τις ιδιαιτερότητες που έχει το ενεργειακό της μοντέλο
-με τις δυνατότητες συγκρότησης περιφερειακών αγορών
-και με το βαθμό εκπλήρωσης των ενεργειακών στόχων 2020
β. Η περαιτέρω απεξάρτηση της οικονομίας από τον άνθρακα, μέσω προσαρμογής των μηχανισμών επάρκειας ισχύος και λήψης μέτρων για ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής εξοικονόμησης, πρέπει να γίνεται με σταθερά και ισόρροπα βήματα, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος.
2. Η ετερογένεια των ενεργειακών μειγμάτων ανά την Ευρώπη επιβάλλει τη στενότερη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε η διατήρηση των εγχώριων πηγών να καταστεί συμβατή με τους στόχους της κλιματικής αλλαγής. Οφείλουμε να πετύχουμε μία χρυσή τομή ανάμεσα στην αναγκαιότητα του ευρωπαϊκού πλαισίου και στο δικαίωμα των κρατών-μελών να καθορίζουν το εθνικό τους ενεργειακό μείγμα. Σύμφωνα με αυτό, οι μηχανισμοί επάρκειας ισχύος πρέπει να είναι τεχνολογικά ουδέτεροι κι οι επενδύσεις σε επιμέρους τομείς να καθοδηγούνται από τα εθνικά σχέδια δράσης.
3. Θετικό βήμα αποτελεί η χρήση της ενεργειακής απόδοσης ως εργαλείου μείωσης της ενεργειακής ζήτησης, σε συνδυασμό με την υποστήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Είναι, ωστόσο, πολύ σημαντικό να υπάρξει ένας κοινός και σαφής ορισμός της ενεργειακής φτώχειας, τόσο από την άποψη των κριτηρίων όσο και της μεθοδολογίας, που θα συνεισφέρει στην αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων μέτρων και πολιτικών αντιμετώπισής της.
4. Όσον αφορά την Ελλάδα, ο νησιωτικός χαρακτήρας της προϋποθέτει μία ενδελεχή μελέτη για το πώς τα νησιωτικά συστήματα της χώρας θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του προτεινομένου πακέτου. Πιστεύω ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε αυτά τα θέματα στο πλαίσιο του Φόρουμ για τα ενεργειακά νησιά, που θα διοργανώσουμε από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον προσεχή Ιούνιο στα Χανιά.
5. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργειακή απόδοση θα πρέπει να λάβει υπόψη τις δυνατότητες που έχουν οι εθνικές οικονομίες να κινητοποιήσουν τον ιδιωτικό τομέα προς την κατεύθυνση υλοποίησης των απαραίτητων δράσεων, καθώς επίσης και τις δημοσιονομικές δυνατότητές τους. Ένα πρώτο θετικό βήμα θα ήταν οι όποιες δημόσιες δαπάνες προκύψουν, στην προσπάθεια επίτευξης του στόχου, να μην συνυπολογιστούν στο χρέος και στο έλλειμμα του προϋπολογισμού.
6. Τέλος, οι στόχοι που έχουν τεθεί για τα προηγμένα βιοκαύσιμα είναι εξαιρετικά φιλόδοξοι, ενώ η πολυπλοκότητα του συστήματος, όπως περιγράφεται στη νέα πρόταση Οδηγίας, μειώνει τη δυνατότητα ευελιξίας των κρατών-μελών. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι προκύπτει σοβαρό ζήτημα με την προτεινόμενη μετάβαση από τα συμβατικά στα προηγμένα βιοκαύσιμα, καθώς οι υφιστάμενες επενδύσεις στα συμβατικά βιοκαύσιμα θα απαξιωθούν και θα υπάρξει σχετική απώλεια θέσεων εργασίας, με συνεπακόλουθες κοινωνικές επιπτώσεις.
1. Ο προσδιορισμός των στόχων του πακέτου για το 2030, όπως αυτοί εγγράφονται στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, είναι δεδομένος και όλα τα κράτη οφείλουν να συνεργαστούν στην κατεύθυνση υλοποίησής του. Οι στόχοι κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο πρέπει να συναινέσουμε πάνω στη μεθοδολογία της δουλειάς μας, η οποία θα πρέπει να διακρίνεται από δύο γνωρίσματα:
α. Κάθε χώρα να διατηρήσει έναν βαθμό ελευθερίας ως προς την προσαρμογή της στο πακέτο που να συνδέεται:
-με τις ιδιαιτερότητες που έχει το ενεργειακό της μοντέλο
-με τις δυνατότητες συγκρότησης περιφερειακών αγορών
-και με το βαθμό εκπλήρωσης των ενεργειακών στόχων 2020
β. Η περαιτέρω απεξάρτηση της οικονομίας από τον άνθρακα, μέσω προσαρμογής των μηχανισμών επάρκειας ισχύος και λήψης μέτρων για ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής εξοικονόμησης, πρέπει να γίνεται με σταθερά και ισόρροπα βήματα, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος.
2. Η ετερογένεια των ενεργειακών μειγμάτων ανά την Ευρώπη επιβάλλει τη στενότερη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε η διατήρηση των εγχώριων πηγών να καταστεί συμβατή με τους στόχους της κλιματικής αλλαγής. Οφείλουμε να πετύχουμε μία χρυσή τομή ανάμεσα στην αναγκαιότητα του ευρωπαϊκού πλαισίου και στο δικαίωμα των κρατών-μελών να καθορίζουν το εθνικό τους ενεργειακό μείγμα. Σύμφωνα με αυτό, οι μηχανισμοί επάρκειας ισχύος πρέπει να είναι τεχνολογικά ουδέτεροι κι οι επενδύσεις σε επιμέρους τομείς να καθοδηγούνται από τα εθνικά σχέδια δράσης.
3. Θετικό βήμα αποτελεί η χρήση της ενεργειακής απόδοσης ως εργαλείου μείωσης της ενεργειακής ζήτησης, σε συνδυασμό με την υποστήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Είναι, ωστόσο, πολύ σημαντικό να υπάρξει ένας κοινός και σαφής ορισμός της ενεργειακής φτώχειας, τόσο από την άποψη των κριτηρίων όσο και της μεθοδολογίας, που θα συνεισφέρει στην αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων μέτρων και πολιτικών αντιμετώπισής της.
4. Όσον αφορά την Ελλάδα, ο νησιωτικός χαρακτήρας της προϋποθέτει μία ενδελεχή μελέτη για το πώς τα νησιωτικά συστήματα της χώρας θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του προτεινομένου πακέτου. Πιστεύω ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε αυτά τα θέματα στο πλαίσιο του Φόρουμ για τα ενεργειακά νησιά, που θα διοργανώσουμε από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον προσεχή Ιούνιο στα Χανιά.
5. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργειακή απόδοση θα πρέπει να λάβει υπόψη τις δυνατότητες που έχουν οι εθνικές οικονομίες να κινητοποιήσουν τον ιδιωτικό τομέα προς την κατεύθυνση υλοποίησης των απαραίτητων δράσεων, καθώς επίσης και τις δημοσιονομικές δυνατότητές τους. Ένα πρώτο θετικό βήμα θα ήταν οι όποιες δημόσιες δαπάνες προκύψουν, στην προσπάθεια επίτευξης του στόχου, να μην συνυπολογιστούν στο χρέος και στο έλλειμμα του προϋπολογισμού.
6. Τέλος, οι στόχοι που έχουν τεθεί για τα προηγμένα βιοκαύσιμα είναι εξαιρετικά φιλόδοξοι, ενώ η πολυπλοκότητα του συστήματος, όπως περιγράφεται στη νέα πρόταση Οδηγίας, μειώνει τη δυνατότητα ευελιξίας των κρατών-μελών. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι προκύπτει σοβαρό ζήτημα με την προτεινόμενη μετάβαση από τα συμβατικά στα προηγμένα βιοκαύσιμα, καθώς οι υφιστάμενες επενδύσεις στα συμβατικά βιοκαύσιμα θα απαξιωθούν και θα υπάρξει σχετική απώλεια θέσεων εργασίας, με συνεπακόλουθες κοινωνικές επιπτώσεις.